Proza

 

Proza is een tekst die geschreven of gesproken is in de vorm van gewone taal. Omdat proza de gebruikelijke schrijfvorm van de dagelijkse bruikbare omgangstaal is, kreeg dit genre het etiket van taal van alledag. De vorm van het schriftelijk taalaanbod, ook wel ondicht genoemd, wordt visueel gekenmerkt door het feit dat de regels over de volle breedte van de pagina geschreven zijn. 

 

Proza is het soort tekst dat je kan vinden in een kort verhaal, een roman, sprookje, novelle of essay. Maar ook in een film, brief of wetenschappelijk artikel. Proza kan kort zijn, zoals een stuk in een tijdschrift of krant, of zo lang als bijvoorbeeld een complete roman. 

 

Lange tijd werd proza als minderwaardig aan poëzie beschouwd. In de middeleeuwen werden geschiedkundige teksten op rijm gezet. Ook een toneelstuk dat ernstig was moest tot in de 17e eeuw rijmen om voor vol aangezien te worden. Inmiddels is de waardering voor de prozavorm toegenomen. 

 

Er bestaat ook een mengvorm tussen proza en poëzie. Deze vorm noemt men prozagedicht of poëtische proza.

 

Proza onderscheidt zich van poëzie doordat het niet gebonden is aan de versregels en evenmin aan bij dichtwerk vaak optredende verschijnselen als rijm en metrum. Een oudere benaming van proza is ongebonden vorm tegenover de gebonden vorm van poëzie.

 

Las men in de 17e eeuw vooral poëzie, nu is in de literatuur de roman verreweg de meest gelezen tekstsoort. Dichtbundels worden dan ook vaak nog maar in kleine opgaven gedrukt en of in zelfbeheer uitgebracht.